به طور معمول فرایند هیدروکراکینگ Hydrocracking به منظور تبدیل برش های نفت گاز سنگین Heavy Gas Oils تولیدی در فرایندهای کراکینگ بستر سیال FCC ، کک سازی و یا تقطیر خلاء و اتمسفریک به برش های هیدروکربوری میان تقطیر همچون نفتا، بنزین و سوخت جت مورد استفاده قرار می گیرد. این فرایند در فشار بالای هیدروژن (۶۰ تا ۲۰۰ اتمسفر) و همچنین در دمای بین ۳۵۰ تا ۴۵۰ درجه سانتی گراد در حضور کاتالیست های دو منظوره تصفیه هیدروژنی و همچنین کراکینگ بهره برداری می شود. در هیدروکراکینگ Hydrocracking ﺷﻜﺴﺖ ﻫﻴﺪﺭﻭژﻧﻲ ﺻﻮﺭﺕ می گیرد ﻭ ﻃﻲ ﺁﻥ ﻣﻮﻟﻜﻮل ها می شکنند و تبدیل به مولکول های سبک می شوند. برای دست یابی به این موضوع از کاتالیست هیدروکراکینگ Hydrocracking استفاده می شود. بسیار مهم است که کاتالیست هیدروکراکینگ Hydrocracking catalyst هر دو فعالیت کراکینگ بالا و هیدروژناسیون را داشته باشد. کاتالیزورهای معمول معمولا با اسید حاوی نیکل- تنگستات یا پالادیوم به عنوان کاتالیزور هیدروژناسیون ساخته می شود. تمام کاتالیزورهای نیکل - مولیبدات و نیکل - تنگستات می توانند به شکل مؤثر در واکنش های هیدروتریتی و واکنش هیدروکراکینگ کارایی داشته باشند.
فرایند هیدروکراکینگ Hydrocracking به عنوان یکی از فرایندهای مبتنی بر هیدروژن Hydro Processing محسوب می شود. وظیفه اصلی فرایند هیدروکراکینگ Hydrocracking به نوعی تبدیل فراورده های میانی و نامرغوب یک پالایشگاه به محصولات با ارزش همچون بنزین و میان تقطیرها است. واحدهای سبک سازی پالایشگاهی به طور معمول از دو مکانیزم افزایش هیدروژن Hydrogen Utilization و یا کاهش تعداد کربن ها Carbon Mobilization جهت بالا رفتن نسبت هیدروژن به کربن استفاده می نمایند که به نوعی همان تولید محصولات سبک و ارزشمند است.
با توجه به نوع خوراک و محصولات مورد نیاز می توان از انواع فرایندهای تک مرحله ای و یا دو مرحله ای هیدروکراکینگ Hydrocracking استفاده نمود. کاتالیست های مورد استفاده در این فرایند، هر دو وظیفه گوگردزدائی و کراکینگ را همزمان انجام می دهند. ترکیباتی همچون سولفید پالادیم، نیکل مولیبدنیم یا نیکل تنگستن به نوعی عملکرد هیدروژناسیون را در کاتالیست هیدروکراکینگ Hydrocracking catalyst بر عهده دارند. ترکیبات زئولایتی یا سیلیکا – آلومینای آمورف Amorphous موجود در کاتالیزور هیدروکراکینگ نیز جهت تسهیل واکنش های کراکینگ به کار می روند. زئولیت های به کارگیری شده در این کاتالیست از خانواده Y محسوب می شود که به کمک عملیات تعویض یونی اتم های سدیم با هیدروژن جایگزین شده اند و چیزی در حدود ۲۵ تا ۵۰ درصد از یک کاتالیست را تشکیل می دهند. در فرایندهایی که نیاز به جداسازی ترکیبات پارافینی (واکس ها) می باشد به طور معمول از ترکیبات ZSM-۵ یا (Pentasils) نیز استفاده می شود.
فرایندهای مختلفی از هیدروکراکینگ در طول سالیان گذشته تا حال حاضر توسط شرکت های مختلف توسعه و به کارگرفته شده اند که در ادامه اسامی مهمترین آنها اشاره شده است:
- فرایند Asphaltenic Bottom Cracking Process یا (ABC Process)
- فرایند CANMET Hydrocracking Process
- فرایند H-Oil Process
- فرایند Hydro visbreaking Process یا (HYCAR Process)
- فرایند Hyvahl F Process
- فرایند IFP Hydrocracking Process
- فرایند Isocracking Process
- فرایند LC-Fining Process
- فرایند MAKfining Process
- فرایند Microcat-RC Process یا (M-Coke Process)
- فرایند Mild Hydrocracking Process
- فرایند MRH Process
- فرایند RCD Unibon Process یا (BOC Process)
- فرایند Residue Hydro conversion Process یا (RHC Process)
- فرایند Tervahl-H Process
- فرایند Unicracking Process
- فرایند Veba Combi-Cracking Process یا (VCC Process)
ﻓﺮﺁﻳﻨﺪﻫﺎ ﻭ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژی های ﭘﺎﻻﻳﺸﻲ ﻭﺍﺣﺪﻫﺎﻱ ﭘﺎﻻﻳﺸﮕﺎﻫﻲ شامل واحد تقطیر نفت خام Crude Distillation ، واحد تبدیل کاتالیستی Catalytic Reforming ، واحد شکست هیدروژنی Hydrocracking ، واحد شکست کاتالیستی Catalytic Cracking ، واحد کاهش گرانروی Vis. Breaking ، واحد گاز مایع Gas Plant ، واحد تصفیه نفتا با هیدروژن Naphta Treating ، واحد تصفیه نفت گاز با هیدروژن Gas Oil HDS ، واحد تصفیه گاز با آمین Amine Treating و واحد تهیه گوگرد Sulfur Recovery Unit می باشد. در هیدروکراکینگ Hydrocracking ﺷﻜﺴﺖ ﻫﻴﺪﺭﻭژﻧﻲ ﺻﻮﺭ ﺕ می گیرد ﻭ ﻃﻲ ﺁﻥ ﻣﻮﻟﻜﻮل ها می شکنند و تبدیل به مولکول های سبک می شوند. برای دست یابی به این موضوع از کاتالیست هیدروکراکینگ Hydrocracking catalyst استفاده می شود. بسیار مهم است که کاتالیست هیدروکراکینگ Hydrocracking هر دو فعالیت کراکینگ بالا و هیدروژناسیون را داشته باشد. کاتالیزورهای معمول معمولا با اسید حاوی نیکل / تنگستات یا پالادیوم به عنوان کاتالیزور هیدروژناسیون ساخته می شود. تمام کاتالیزورهای نیکل / مولیبدات و نیکل / تنگستات می توانند به شکل مؤثر در واکنش های هیدروتریتی و واکنش هیدروکراکینگ کارایی داشته باشند.
شرکت زیگ دانش اهورا با سال ها تجربه در زمینه تامین کاتالیست مجمتمع های پالایشگاهی و پتروشیمی ، محصولات کاتالیست هیدروکراکینگ را از شرکت های معتبر UOP ، Axens و Haldor Topsoe عرضه می نماید.